تعارض اطلاق بدلی و شمولیتعارض اطلاق بدلی و شمولی، تنافی میان مدلول مطلق بَدَلی و مطلق شمولی را می‌گویند. ۱ - تعریفتعارض اطلاق بدلی و شمولی، از اقسام تعارض ادله لفظی و به معنای تنافی میان مدلول دو دلیل مطلقی است که اطلاق یکی بدلی حکم به فرد نامعین از افراد طبیعت تعلق گرفته و اطلاق دیگری شمولی حکم به تمام افراد طبیعت تعلق گرفته می‌باشد. ۲ - مثالمانند: تعارض «اکرم عالما» با «لاتکرم الفاسق» که نسبت میان این دو عموم و خصوص من وجه و محل تلاقی آنها، عالم فاسق است. ۳ - حکمدر تعارض اطلاق بدلی با اطلاق شمولی ، درباره این که کدام یک بر دیگری مقدم است، میان اصولیون اختلاف وجود دارد؛ برخی هم چون مرحوم « شیخ انصاری ». و « محقق نایینی » معتقدند اطلاق شمولی مقدم است، برخی دیگر همچون مرحوم « آخوند » در « کفایة الاصول » [۳]
کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۲۹۲.
اعتقاد دارند هیچ یک از آن دو بر دیگری رجحان ندارد.۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۲۰، برگرفته از مقاله «تعارض اطلاق بدلی و شمولی». |